Do napisania tekstu zainspirowała mnie rozmowa z ks. Adamem Bujek Proboszczem Parafii Rzymskokatolickiej p.w. Matki Bożej Pięknej Miłości w Psarach koło Bodzentyna, za co serdecznie dziękuję.
Joanna Ledoux urodziła się w Warszawie w 1836 r. Jej rodzice należeli do bogatych mieszczan i należycie zadbali o wykształcenie swoich trzech córek. Najmłodsza Joanna wykazywała zdolności plastyczne. Uczyła się malarstwa u najlepszych artystów. Wśród nich byli Rafał Hadziewicz, Józef Simmler. Największy wpływ na jej rozwój artystyczny wywarł Józef Kossowicz, który ukierunkował jej sztukę w stronę malarstwa religijnego. W 1865 r. Joanna otrzymała Patent Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na nauczycielkę rysunku i malarstwa.
Siostry Joanny Aniela i Maria dzięki małżeństwom osiedliły się na ziemi świętokrzyskiej. Aniela mieszkała do śmierci męża Wincentego Milewskiego w Świślinie. Maria wyszła za mąż za Aleksandra Wasilewskiego, który był nadleśnym w Zarządzie Leśnictwa w Bodzentynie. Małżonkowie mieszkali w Siekiernie, gdzie odwiedzała ich Joanna wspólnie z siostrą Anielą. W 1871 r. obie siostry wybudowały dom w Suchedniowie i tutaj zamieszkały. Jednocześnie podjęły pracę jako nauczycielki na pensji prowadzonej przez Emilię Peck.
Joanna Ledoux była chora na białaczkę. Zdając sobie sprawę ze swojej choroby nie chcąc być obciążeniem dla rodziny kształciła się pragnęła sama się utrzymać. Oprócz pracy nauczycielskiej zajmowała się malowaniem obrazów, czasem też przemalowywaniem lub renowacją już istniejących. Prace o tematyce sakralnej wykonywała na zamówienie parafian i miejscowych proboszczów. Były one później umieszczane w kaplicach i kościołach. Większość z nich zachowała się do dnia dzisiejszego. Możemy je zobaczyć w kościele w Grzymałkowie, Kunowie, Masłowie, Mniowie, Szydłowcu, Radoszycach. Najwięcej obrazów namalowała dla kościoła we Wzdole, co na pewno wynikało z przyjaźni z miejscowym ks. proboszczem Antonim Lipińskim.
Dwa obrazy autorstwa Joanny Ledoux znajdują się w kościele w Psarach Starej Wsi. Pierwotnie były one namalowane do kaplicy św. Rozalii, która obecnie stanowi część nowo wybudowanego w 1986 r. kościoła. Kaplica św. Rozalii wzniesiona w 1874 r. została odnowiona przed dwoma laty. Umieszczono w niej nowy ołtarz, w którym znajduje się obraz wykonany przez Joannę Ledoux przedstawiający św. Rozalię modlącą się przy wejściu do groty, w której mieszkała. We wnętrzu świątyni po prawej stronie znajduje się obraz Matki Bożej Częstochowskiej ufundowany przez Pawła i Agnieszkę Kozłowskich w 1873 r., namalowany również przez artystkę.
Joanna Ledoux zmarła w 1879 r. w Suchedniowie. Pochowana została na miejscowym cmentarzu. Jej postać upamiętnia nagrobek w formie krzyża na cokole, ze stojącą obok rzeźbą aniołka. W górnej części cokołu umieszczono atrybuty mówiące o zajęciu zmarłej: paletę z farbami i pędzlami. W osobnym grobie spoczywa wraz z mężem jej siostra Maria. Warto wspomnieć, że byli oni rodzicami urodzonego w 1865 r. w Siekiernie Zygmunta Wasilewskiego – publicysty i polityka Narodowej Demokracji. Matka Joanny zmarła w 1871 r. spoczywa na cmentarzu parafialnym we Wzdole-Kolonii, o czym mówi kamienna płyta z wykutym krzyżem i wyrytym napisem.
Joanna Ledoux poprzez swoją twórczość wpisała się na stałe w dziedzictwo kulturowe regionu świętokrzyskiego i obiektów sakralnych. Tak wyrażała swoją wiarę i przywiązanie do wartości religijnych.
Dr hab. prof. UJK Urszula Oettingen
W artykule wykorzystano m.in. materiały: Henryk Kazimierz Korus, Joanna Ledoux – zapomniana malarka sakralna, „Świętokrzyskie” 2017, nr 19; Krzysztof Karbownik, Joanna Ledoux – malarka która pokochała Suchedniów. Próba przybliżenia biografii, „Zeszyty Suchedniowskie” 2017, nr 2.
Fot.: obrazy autorstwa Joanny Ledoux we wnętrzu kościoła w Psarach, płyta na grobie Eleonory Ledoux we Wzdole-Kolonii, nagrobki Joanny Ledoux oraz Marii i Aleksandra Wasilewskich na cmentarzu w Suchedniowie, portret Joanny Ledoux.
Fot. Urszula i Mirosław Oettingen