Dnia 7 listopada 2015 r. odbyła się w budynku Miejsko-Gminnego Centrum Kultury i Turystyki w Bodzentynie konferencja naukowa. Organizatorami tego niecodziennego wydarzenia byli: Burmistrz Miasta i Gminy Bodzentyn, Miejsko-Gminne Centrum Kultury i Turystyki w Bodzentynie, Społeczna Rada Kultury, Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego oraz Polityki Społecznej Miasta i Gminy Bodzentyn, Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Konferencja została objęta patronatem Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Zamysłem konferencji było przedstawienie jak najszerszej publiczności bogactwa historii i dziejów prowincjonalnego dziś miasteczka, które niegdyś stanowiło ważny w skali całego kraju ośrodek miejski, siedzibę biskupów krakowskich. Jednocześnie, nie była ona pojedynczym, odosobnionym wydarzeniem, ale stanowiła integralną część realizowanego na coraz szerszą skalę planu promocji miasta Bodzentyn. Wybór daty też nie był przypadkowy. Związana jest ona z minionym dwudziestoleciem odzyskania przez Bodzentyn praw miejskich oraz sześćset sześćdziesiątą rocznicą lokacji miasta. W tym dniu, sala widowiskowa MGCKiT gościła wiele autorytetów naukowych, przedstawicieli szkół i urzędów, w tym Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Instytutu Historii UJK, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Instytutu Pamięci Narodowej, Świętokrzyskiego Parku Narodowego i władz samorządowych. Miłą niespodzianką dla organizatorów, była wysoka frekwencja samych mieszkańców miasta i gminy, którzy wykazali zainteresowanie historią swojej miejscowości i regionu. Liczną grupę stanowili goście z Krakowa.
W dniu konferencji spotkało się piętnastu referentów, reprezentujących uczelnie i instytucje z Krakowa, Warszawy, Kielc i samego Bodzentyna. Zebranych gości, kolejno powitali: Burmistrz Miasta i Gminy Bodzentyn mgr inż. Dariusz Skiba, Dyrektor MGCKiT mgr Marcin Sikorski, Przewodnicząca Społecznej Rady Kultury Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego oraz Polityki Społecznej Miasta i Gminy Bodzentyn dr hab. prof. UJK Urszula Oettingen, stanowiący razem komitet organizacyjny konferencji.
Wykład inaugurujący naukową część konferencji, pod tytułem Bodzentyn – miasto
i jego architektura w dziejach i w krajobrazie, wygłosiła prof. dr hab. inż. arch. Maria Brykowska z Politechniki Warszawskiej. Po jego zakończeniu miała miejsce miła uroczystość. Organizatorzy, Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków, kierownik Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Kielcach, przedstawiciele Archiwum Państwowego w Kielcach oraz środowiska krakowskich archeologów wręczyli Pani prof. Marii Brykowskiej kwiaty oraz dyplomy z podziękowaniami za długoletnia pracę w dziedzinie badania historii i ochrony zabytków regionu świętokrzyskiego, szczególnie zaś Bodzentyna.
Poniżej lista prelegentów i tematów wygłoszonych na konferencji:
Waldemar Gliński, Pracownia Badań Archeologicznych w Kielcach, Świętomarz-Tarczek-Bodzentyn. Kolejna próba przedstawienia problemu średniowiecznego osadnictwa Gór Świętokrzyskich
Dr Tomasz Graff, dr Dobrosława Horzela, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Kardynał Zbigniew Oleśnicki i jego tablica fundacyjna dla kościoła parafialnego w Bodzentynie
Dr Mateusz Grzęda, Uniwersytet Jagielloński, Tryptyk Zaśnięcia Marii w kolegiacie bodzentyńskiej i jego rola w promowaniu kultu Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej przez biskupa krakowskiego Jana Konarskiego
Dr Piotr Rosiński, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Dawne organy w kościołach Bodzentyna
Bartłomiej Wołyniec, Uniwersytet Jagielloński, Działalność fundacyjna biskupa Marcina Szyszkowskiego (1616-1630) w Bodzentynie
Dr Czesław Hadamik, Pracownia Badań i Studiów Archeologicznych, Historycznych
i Konserwatorskich w Kielcach, Dwa ratusze Bodzentyna
Michał Sobala, Między „zamkiem” a „pałacem”. Rezydencja biskupów krakowskich w Bodzentynie w świetle inwentarza z 1680 roku
Wiesława Rutkowska, Archiwum Państwowe w Kielcach, Materiały kartograficzne i ikonograficzne dotyczące Bodzentyna w zbiorach Archiwum Państwowego w Kielcach
Anna Adamczyk, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach, Zespół zabudowy Bodzentyna. Problemy ochrony prawnej i konserwatorskiej
Dr Cezary Jastrzębski, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Najstarsze tradycje zwiedzania Bodzentyna
Justyna Staszewska, Towarzystwo Dawida Rubinowicza w Bodzentynie, Ludność żydowska w Bodzentynie i jej spuścizna
Dr Tomasz Domański, Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie, Delegatura
w Kielcach, Źródła do dziejów Bodzentyna pod okupacją niemiecką w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach
Witold Comber, Bodzentyn, Odzyskanie praw miejskich przez Bodzentyn w 1994 r.
Zakończenie konferencji, przypadło w udziale dr hab. prof. Instytutu Historii UJK Urszuli Oettingen, znanej w regionie działaczce na rzecz promocji miasta i pomysłodawczyni opisywanej konferencji, która wystąpiła z prezentacją: Miejsca pamięci w krajobrazie kulturowym Bodzentyna, opartą na materiale fotograficznym.
Ważnym uzupełnieniem wystąpienia dr. Czesława Hadamika była autorska wystawa planszowa, prezentująca efekty prac archeologicznych prowadzonych pod płytą Górnego Rynku Bodzentyna w 2012 r.
Po referacie pana Michała Sobali nastąpiła dłuższa przerwa w czasie której Burmistrz Dariusz Skiba zaprosił zgromadzonych gości na obiad do budynku szkoły podstawowej. Po posiłku, dr Cezary Jastrzębski, poprowadził sesję terenową, której trasa przebiegała przez Górny Rynek, ruiny Zamku Biskupów Krakowskich oraz kolegiatę NMP. Omawiał przy tym kolejne etapy zmian zabudowy miasta, przemiany architektoniczne i stylowe zamku stającego się pałacem, bryłę kościoła parafialnego, a w jego wnętrzu najważniejsze elementy sakralne, to jest ołtarz główny, tryptyk bodzentyński i inne.
Pokłosiem konferencji będzie publikacja, która ukaże się w przyszłym roku.
Tematyka wystąpień okazała się być interesującą nie tylko dla środowisk naukowych czy władz samorządowych, ale też dla samych mieszkańców Bodzentyna, pragnących dowiedzieć się więcej o historii i dziedzictwie swojego miasta i regionu. Dzięki temu, wydarzenie to zgromadziło liczną publiczność (około 130 osób). Wszyscy referenci zostali uhonorowani dyplomami z podziękowaniem za podjęcie badań nad zabytkową architekturą Bodzentyna, propagowanie historii miasta, udział w konferencji naukowej i wygłoszenie referatu, wręczonymi przez komitet organizacyjny konferencji.
Tomasz Świątkowski
