W 2021 roku mija 78. rocznica krwawej pacyfikacji Bodzentyna. Niemieckie formacje 62 zmotoryzowanego plutonu żandarmerii i 3 kompanii 955 batalionu zabezpieczającego Wehrmachtu na czele z Albertem Schusterem, rankiem 1 czerwca 1943 r. rozpoczęły krwawą akcję przeciwko ludności miasteczka.
Mieszkańców spędzono na Rynek Dolny. W pobliskim budynku, siedzibie granatowej policji, przesłuchiwano podejrzanych, następnie rozstrzeliwano wyczytując nazwiska z listy. Kiedy nazwisk zabrakło wybierano ofiary z zebranych. Egzekucji 39 mieszkańców Bodzentyna dokonano w sadzie Władysława Czernikiewicza. Tego samego dnia rodziny zamordowanych pogrzebały ciała w miejscu mordu.
Dwa lata później 14 kwietnia 1945 r. zwłoki ofiar ekshumowano i pochowano na cmentarzu parafialnym. W następnym roku na mogile ustawiono pomnik z czarnego granitu w formie kolumny na wysokim cokole. Na jego ścianach umieszczono nazwiska pomordowanych, od frontu napis z Jana Kochanowskiego: „A jeśli komu droga otwarta do nieba – tym co służą Ojczyźnie”, poniżej: „Pomordowanym na ziemi mogił i krzyżów za wolność i niepodległość Ojczyzny 1.6.1943 r. – Rodacy z Bodzentyna i z Kanady”.
Corocznie dzień 1 czerwca dla mieszkańców Bodzentyna to czas szczególnej pamięci. W obchody tego tragicznego wydarzenia zaangażowana jest lokalna społeczność. Podniosły charakter miały religijno-patriotyczne uroczystości w 1993 r. upamiętniające pięćdziesiątą rocznicę pacyfikacji. Organizatorem był Komitet Honorowy Obchodów, w skład którego weszli: Jadwiga Mińczyk, Marian Rembelski, Witold Comber. Młodzież Szkoły Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącego przygotowała program artystyczny. Przy ul. 3 Maja w pobliżu miejsca egzekucji odsłonięto pamiątkowy kamień. Tutaj Witold Comber odczytał Apel Poległych. Na cmentarzu przy mogile ofiar ks. prałat Stanisław Klocek odprawił nabożeństwo żałobne.
W 2017 r. obchody połączono z odsłonięciem w budynku Urzędu Miasta i Gminy Bodzentyn pamiątkowej tablicy sędziego Andrzeja Jankowskiego, zasłużonego w badaniu zbrodni niemieckich w latach II wojny światowej na mieszkańcach ziemi świętokrzyskiej. Jak co roku po nabożeństwie odbył się przemarsz ulicami pod pomnik pomordowanych oraz na cmentarz parafialny.
W tym roku 1 czerwca o godz. 17.00 odbędzie się w miejscowym kościele uroczyste nabożeństwo. Następnie rodziny pomordowanych, mieszkańcy udadzą się pod miejsce straceń upamiętnione tablicą i na cmentarz, gdzie przy zbiorowej mogile zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze. Tutaj oddamy hołd naszym rodakom, którzy za działalność patriotyczną i konspiracyjną przeciwko niemieckiemu okupantowi złożyli najwyższą daninę krwi.
dr hab. prof. UJK Urszula Oettingen
W zał. fot.: obrazy autorstwa Witolda Combera, Pacyfikacja Bodzentyna oraz miejsca pamięci ofiar niemieckiej zbrodni – fot. Urszula Oettingen.
