Po 123 latach niewoli Polska w 1918 r. odzyskała niepodległość. Nie oznaczało to jednak końca zmagań militarnych i dyplomatycznych o jej suwerenność i kształt terytorialny. Rosja sowiecka pragnęła zdusić odrodzone państwo polskie, będące przeszkodą w przeniesieniu bolszewickiej rewolucji na zachód.

Polska stanęła wobec olbrzymiego zagrożenia. 1 lipca 1920 r. Sejm powołał Radę Obrony Państwa pod przewodnictwem Józefa Piłsudskiego. W wydanej odezwie wzywano do obrony Ojczyzny. Na ten apel odpowiedziało tysiące Polaków, którzy zgłaszali się do Armii Ochotniczej dowodzonej przez gen. Józefa Hallera. W całym kraju powstawały Obywatelskie Komitety Obrony Państwa. W Warszawie zaprzysiężony został Rząd Obrony Narodowej na czele z Wincentym Witosem.

Do decydującego starcia doszło w czasie Bitwy Warszawskiej. Przygotowano dwa warianty powstrzymania wroga opracowane przez Sztab Generalny Wojska Polskiego z gen. Tadeuszem Rozwadowskim na czele. O wyborze propozycji uderzenia znad Wieprza zadecydował ostatecznie Naczelny Wódz Józef Piłsudski. Bolszewickie wojska z północy i wschodu podchodziły pod Warszawę. Krwawe walki od 13 do 15 sierpnia toczyły się w okolicach Radzymina, Włocławka, Ciechanowa, nad Wkrą. Pod Ossowem poległ ks. Ignacy Skorupka zagrzewając swoją odwagą do walki. Z czasem stał się jednym z symboli bitwy. Do przejęcia władzy przygotowywał się Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski na czele z Julianem Marchlewskim i Feliksem Dzierżyńskim.

Kontruderzenie sił polskich znad Wieprza ruszyło 16 sierpnia o świcie. Odzyskiwano stracone miasta i wsie. Bitwa warszawska, której czas zamyka się zwykle datą 25 sierpnia okazała się historycznym polskim zwycięstwem i wielką klęską Armii Czerwonej.

W 2. poł sierpnia 1920 r. prowadzono walki pod Lwowem z 1. Armią Konną Siemiona Budionnego. Do symbolu bohaterstwa urosło starcie pod Zadwórzem, w czasie którego poległo ponad 300 polskich ochotników. Pod Komarowem 31 sierpnia doszło do jednej z największych bitew kawaleryjskich XX wieku. Po stronie polskiej walczyła 1. Dywizja Jazdy płk. Juliusza Rómmla. Armia Konna Budionnego z wielkimi stratami została zmuszona do odwrotu.

Na północy 20 września wojska polskie rozpoczęły z sukcesem tzw. operację niemeńską. 12 października delegacja sowiecka i polska podpisały preliminaria pokoju. Ostatecznie konflikt zakończył traktat pokojowy zawarty w Rydze18 marca 1921 r.

Jak szacują historycy w Bitwie Warszawskiej w sierpniu 1920 r. po stronie polskiej poległo 4,5 tys. żołnierzy, ok. 22 tys. było rannych, 10 tys. zaginionych; po stronie sowieckiej 25 tys. zabitych, 60 tys. dostało się do niewoli.

Dla upamiętnienia Bitwy Warszawskiej, zwanej „Cudem nad Wisłą”, w latach II Rzeczypospolitej dzień 15 sierpnia obchodzono jako Święto Żołnierza. Dopiero po upadku komunizmu na mocy ustawy Sejmu z 30 lipca 1992 r. przywrócono obchody Święta Wojska Polskiego w dniu 15 sierpnia. Dzień ten obchodzony był także od 1936 r., z inicjatywy ruchu ludowego, jako Święto Czynu Chłopskiego, pragnąc podkreślić udział chłopów w obronie Ojczyzny.

Święto Wojska Polskiego przypada w dniu religijnego Święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W Bodzentynie w dniu 15 sierpnia odbędą się Gminne Dożynki. Rozpoczną się mszą świętą w miejscowym kościele o godz. 12.00. Przed nabożeństwem złożymy kwiaty, zapalimy znicze i zawiążemy biało-czerwone kokardy na symbolicznej mogile Antoniego Pałysiewicza poległego w 1919 r. na wileńskim froncie i płycie Nieznanego Żołnierza przy ul. Kieleckiej.

Bitwa Warszawska urosła do symbolu ratującego Europę przed sowietyzacją. Zachowajmy pamięć o Bohaterach tamtych lat.

Urszula Oettingen
Prezes
Stowarzyszenia Siekierno Nasza Ojczyzna

Fot.: strona internetowa Instytutu Pamięci Narodowej