W kalendarzu historycznym miesiąc wrzesień kojarzony jest z wydarzeniami, które odcisnęły piętno na życiu milionów ludzi, wpłynęły na podział polityczny Europy i świata. Skutki wrześniowych wydarzeń 1939 r. są obecne do dnia dzisiejszego. Uwidaczniają się w krajobrazie kulturowym Polski, krzyczą tragicznymi losami ludności, niemieckimi obozami śmierci, mogiłami żołnierskich i cywilnych ofiar mordowanych przez niemieckich i sowieckich zbrodniarzy.

W bieżącym roku 1 września obchodzimy 78. rocznicę wybuchu wojny polsko-niemieckiej, która w miarę dołączania innych państwzapisała się w dziejach jako II wojna światowa. Armia polska osamotniona walczyła bohatersko, strzegąc swojego terytorium, o budynek Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, pod Mławą, Wizną („Polskie Termopile”), nad Bzurą, broniąc się na Westerplatte od 1 do 7 września,prowadząc walki w obronie Warszawy do 28 września 1939 r.

W nawiązaniu do podpisanego 23 sierpnia 1939 r. porozumienia z Niemcami (Pakt Ribbentrop-Mołotow), 17 września Armia Czerwona uderzyła na Polskę, zajmując jej wschodnie województwa. W ten sposób oba państwa wcieliły w życie swój plan podziału strefy wpływów, dokonując IV rozbioru Polski.To kolejna dramatyczna data w polskiej historii. Potwierdzeniem tych działań był Traktat o granicach i przyjaźni zawarty 28 września1939 r. w Moskwie pomiędzy niemiecką III Rzeszą i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, nazywany także II Paktem Ribbentrop-Mołotow.

Władze II Rzeczypospolitej opuściły jej terytorium, co dało prawną podstawę do działania Rządu Rzeczypospolitej Polskiejna uchodźstwie. Pozostający w kraju rozpoczęli działalność, której wynikiem było powstanie Polskiego Państwa Podziemnego – tajnych struktur państwa polskiego, istniejących w czasie okupowania ziem polskich przez Niemcy i ZSRR. Instytucje Polskiego Państwa Podziemnego działały w pionie cywilnym na czele z Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej i premierem oraz wojskowym z Naczelnym Wodzem i główną siłą zbrojną Armią Krajową.

W nocy z 26 na 27 września 1939 r. powstała w oblężonej Warszawie Służba Zwycięstwu Polski – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca toczyć walkę przeciw okupantom. W listopadzie 1939 roku zostałaprzekształcona w Związek Walki Zbrojnej i w lutym 1942 r. w Armię Krajową. W 1998 r. dla upamiętnienia tego faktu Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił dzień 27 września Dniem Polskiego Państwa Podziemnego.

Wrześniowe rocznice – to symbole polskiej klęski, ale też narodzin oporu i walki o wolność.

Dr hab. prof. UJK Urszula Oettingen

Przewodnicząca

Społecznej Rady Kultury,

Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego                            

oraz Polityki Społecznej Miasta i Gminy Bodzentyn